Szkoła Przyjazna w duchu Oceniania Kształtującego w szkołach województwa mazowieckiego
Celem projektów jest przygotowanie szkół do pracy systemowej. W ramach zajęć szkoły budują proste systemy zarządzania według normy opartej na założeniach Szkoły Przyjaznej w duchu Oceniania Kształtującego (SPOK).
Z badań jakie Instytut przeprowadził na wejściu szkół do projektu wynika, że szkoły oczekują przede wszystkim poprawy efektów kształcenia. W ocenie nauczycieli ogrom pracy jaki wkładają w nauczanie młodzieży nie przynosi oczekiwanych rezultatów. Założenia Szkoły Przyjaznej w duchu Oceniania Kształtującego są dla szkół perspektywą na zmianę tej sytuacji. Zarówno Dyrektorzy szkół jak i nauczyciele widzą w ocenianiu kształtującym szansę przed swoimi placówkami. Cele lekcji i kryteria oceniania są w Ich opinii bardzo dobrym narzędziem w pracy nauczyciela nie stwarzającym trudności w stosowaniu ponieważ te elementy wielu z nich stosuje w swojej pracy.
Jednak Instytut Kształcenia EKO-TUR podkreśla, że w ocenianiu kształtującym największą rolę odgrywa informacja zwrotna która stosowana w szkole jest w stanie przynieść najwięcej pozytywnych rezultatów. Jednak podstawowym problemem jaki wiąże się z jej stosowaniem jest czas. Nauczyciele obawiają się, że ten element oceniania kształtującego będzie najtrudniej im stosować w pracy dydaktycznej. Wychodząc z założenia, że pomimo trudności w stosowaniu informacji zwrotnej nie należy z niej rezygnować Trenerzy EKO-TURu wspólnie z uczestnikami zajęć starali się wypracować najbardziej przyjazny model stosowania tego wyróżnika oceniania kształtującego. W większości grup doszliśmy do wniosku, że warto przede wszystkim zmienić swoją mentalność w relacjach uczeń – nauczyciel, nauczyciel – uczeń i informację zwrotną stosować jako narzędzie komunikacji interpersonalnej we wzajemnych relacjach a nie tylko jako komentarz do pracy ucznia. Doszliśmy w grupach do wniosku, że rezerw czasowych w stosowaniu informacji zwrotnej należy szukać w odejściu od stosowanych obecnie starych narzędzi komunikacji takich jak pouczanie, dawanie dobrych rad, umoralnianie, czy zawstydzanie.
W oczekiwaniach uczestników projektu informacja zwrotna oraz pozostałe narzędzia w komunikacji interpersonalnej takie jak odkrywanie potrzeb, pytania otwarte, zachowania asertywne, negocjacje, czy mediacje, umiejętne wydawanie poleceń oraz prośba są w stanie przyczynić się do poprawy atmosfery pracy na lekcji. Jest to bowiem podstawa do funkcjonowania szkoły w realiach nowej cywilizacji na której Instytut Kształcenia oparł założenia Szkoły Przyjaznej w duch Oceniania Kształtującego. W czasie zajęć zgodnie dochodziliśmy do założenia, że największym gwarantem poprawy efektów kształcenia i wychowania jest podniesienie świadomości i samoodpowiedzialności uczniów za proces nauczania. Uczestnicy projektu zgodnie twierdzili, że uczeń, który chce się uczyć, w nauce widzi wartość i z nią wiąże swoją przyszłość aktywnie włącza się w lekcje i osiąga wysokie wyniki nauczania, a nade wszystko nie sprawia problemów wychowawczych. W związku z tym pozostało nam jedynie znaleźć odpowiedź na pytanie jak sprawić, żeby uczeń chciał się uczyć?
Co zmienić w szkole, aby nauka nie była karą, ale cennym darem? W założeniach systemu Szkoły Przyjaznej w duch Oceniania Kształtującego podstawa do tego jest wzięcie przez ucznia własności za swoją naukę. (Własność to coś więcej niż odpowiedzialność - można odpowiadać za własną lub cudzą rzecz w przypadku własnej konsekwencje nieodpowiedzialności trzeba często dźwigać przez całe życie.) Uczestnicy szkoleń potwierdzali, że narzędziem które daje największe szanse na powodzenie we wzięciu własności za naukę jest informacja zwrotna. Moment feedbecku w którym uczeń podejmuje samodzielną decyzję jak zamierza przygotować się do konkretnej lekcji, jak planuje nadrobić zaległy materiał, czy uzupełnić wiedzę w celu uzyskania jak najwyższej oceny jest w ocenie uczestników szkoleń najlepszym gwarantem na wzięcie własności za swoją nauką.
Do programu szkoleń włączyliśmy również organizowanie współpracy z rodzicami jako ważny element systemu SPOK. Nasza propozycja to wymagające, ale przynoszące bardzo dobre efekty spotkania indywidualne wychowawcy klasy z uczniem i rodzicem. Czas poświęcony na takie spotkania jest wykorzystywany na konstruktywną rozmowę w czasie której uczeń mówi o swoich mocnych i słabych stronach. On określa co powinien zrobić, aby poprawić swoje zachowanie i wyniki w nauce, a rodzic i nauczyciel są partnerami w tej rozmowie. Taka forma współpracy w ocenie uczestników szkoleń jest czymś nowym, ale ze względu na indywidualne podejściu do ucznia dającym duże nadzieje na zmiany.
Ponadto uczestnicy szkoleń zauważyli jak precyzyjnie przygotowana przez ekspertów Instytutu Kształcenia EKO-TUR norma Szkoły Przyjaznej w duchu Oceniania Kształtującego wpisuje się w wymagania stawiane przed szkołami w rozporządzeniu o nadzorze pedagogicznym. Z założenia jest ona koncepcją pracy szkoły, która planuje procesy w niej zachodzące. Działanie systemowe kładzie duży nacisk na procesy zachodzące w placówce. Od ich dobrego zaplanowania i przeprowadzenia zależą końcowe efekty. System SPOK włącza w zarządzanie zarówno środowisko wewnętrzne szkoły (uczniów, nauczycieli, pracowników szkoły i dyrekcję) jak i środowisko lokalne (przede wszystkim rodziców i organizacje skupione wokół szkoły). Zarządzanie całością systemu nie leży tylko po stronie dyrektora, ale zespołu nauczycieli odpowiedzialnych za realizację całego przedsięwzięcia.
Wiele szkół biorących udział w projekcie jest zainteresowanych kontynuowaniem pracy w duch systemu SPOK. Zachęcamy również Państwa do zapoznania się z naszą ofertą i skorzystania z naszej pomocy we wdrażaniu Szkoły Przyjaznej w duchu Oceniania Kształtującego.